Bewaren van voedsel

Om bacteriën weinig kans te geven, is het belangrijk om eten en drinken goed te bewaren. Er zijn 3 mogelijke manieren om producten te bewaren: buiten de koelkast, in de koelkast, in de vriezer.

De volgende maatregelen verlengen de houdbaarheid van voedsel:

•Bewaar producten op de manier die op de verpakking staat aangegeven.

•Houd koelkast, vriezer en voorraadkast goed schoon.

•Zorg dat producten goed verpakt zijn om kruisbesmetting te voorkomen.

Er zijn 3 mogelijke manieren om producten te bewaren: buiten de koelkast, in de koelkast (gekoeld) en in de vriezer (diepgevroren).

Buiten de koelkast

Staat op het etiket van een product "Koel bewaren", dan kan het product het best koel, donker en droog worden bewaard, bijvoorbeeld in de kelder, een keukenkastje, of een koele voorraadkast (15-20 °C).

In het algemeen zijn alle producten waarop een THT-datum staat buiten de koelkast, dus ongekoeld, te bewaren, mits ze niet geopend zijn. Als op het etiket staat "Gekoeld bewaren", betekent dit dat het product tot gebruik in de koelkast geplaatst moet worden (4-7 °C) (bijv. gepasteuriseerde melkproducten).

Als producten wel geopend zijn, hangt het van het product af. Droogwaren zoals meel, pasta, rijst kunnen na openen het beste afgesloten bewaard worden in de voorraadkast.

‘Natte’ producten zoals augurken, (halva)jam, sandwichspread en dergelijke moeten na opening in de koelkast bewaard worden. Op de verpakking zal dan staan: ‘na openen gekoeld bewaren’. Staat er ‘na openen koel bewaren’, dan is een kelder of koele voorraadkast (15-20 °C) ook goed.

Ook bij ongekoeld bewaren is het belangrijk dat de temperatuur niet te hoog is (boven 20 °C). Levensmiddelen als brood, groente, fruit en roggebrood bederven sneller bij een hogere temperatuur. Pindaproducten, maïsproducten, noten, specerijen en granen kunnen gaan schimmelen of rans worden. Om die reden moeten ze ook droog worden bewaard. Soms staat op de verpakking bij welke temperatuur het product het beste bewaard kan worden.

In de koelkast

Als op het etiket staat "Gekoeld bewaren", betekent dit dat het product tot gebruik in de koelkast geplaatst moet worden (4-7 °C). In de koelkast wordt de groei van micro-organismen zoals bacteriën en schimmels geremd. Bederfelijke producten, zoals rauw vlees, rauwe vis, vleeswaren, slagroomgebak, zachte kaas en gesneden groente moeten altijd gekoeld worden bewaard. Ook eieren horen in de koelkast.

Op zeer bederfelijke producten staat een TGT-datum (‘te gebruiken tot’). Deze datum is de uiterste datum waarop het product gegeten mag worden. Anders kan iemand na het eten ziek worden.

Op minder bederfelijke producten staat een THT-datum (‘tenminste houdbaar tot’). Tot deze datum garandeert de fabrikant een goede kwaliteit. Na deze datum kan de smaak, geur, kleur of het vitaminegehalte van het product achteruit gaan, hoewel het product nog zonder gevaar te eten is.

Voor de koelkast gelden de volgende bewaaradviezen:

•Maak gebruik van de temperatuurverschillen in de koelkast. Bewaar bederfelijke producten op de koudste plaatsen en bijvoorbeeld frisdrank en bier, die niet per se gekoeld hoeven te zijn, op de minst koude plaatsen.

Koelkasten met een *** of ****-vriesvak hebben een koeling in de achterwand. Deze koelkasten zijn het koudst achterin en onderin (boven de groentela). Koelkasten met * of ** hebben bovenin een vriesvak met daaronder de koeling. Deze koelkasten zijn boven achterin het koudst.

•Houd bereide gerechten altijd goed gescheiden van rauwe producten. Rauwe producten bevatten meer bacteriën dan bereide producten.

•In een bereid product daarentegen kunnen bepaalde bacteriën sneller groeien. Bewaar deze producten daarom afgedekt, in een bakje met een deksel of met cellofaan eromheen. Bovendien is zo uitdroging te voorkomen.

•De groentela kan voor ongesneden groenten en fruit gebruikt worden. Deze hoeven niet apart verpakt te worden.

•Leg producten die kunnen lekken, zoals rauw vlees en rauwe vis, onder in de koelkast.

•Leg geen rauw vlees of rauwe vis boven bereide producten, zoals toetjes of salades.

Het is belangrijk de koelkast geregeld schoon te maken met een schoon vaatdoekje en een sopje, in elk geval eens per maand. Bij voorkeur op een moment dat er weinig in zit. De levensmiddelen kunnen zolang in een koeltas of koelbox met een koelelement worden bewaard. De koelkast kan na reinigen het best met een schone doek worden gedroogd.

Temperatuur

Essentieel voor een koelkast is de temperatuur. Vaak is de temperatuur in de koelkast te hoog. Om bederfelijke producten goed te kunnen bewaren, moet de temperatuur in de koelkast tussen de 4 en 7 °C zijn en dan liever in de buurt van de 4 °C. Bij die temperatuur wordt de groei van bacteriën en schimmels het meest geremd.

Voor een goede koelkasttemperatuur gelden de volgende adviezen:

•De temperatuur in de koelkast is regelbaar met de daarvoor bestemde knop. Meestal is een schaalverdeling op de knop aangebracht van 1 tot 3, 5, 7 of 10. Hierbij geldt: hoe hoger de waarde, hoe hoger de koelstand, dus hoe lager de temperatuur. Voor de meeste koelkasten is een stand van circa 60% voldoende (3 op een schaal van 5 of 6 op een schaal van 10). Het koelvermogen van een koelkast is ook afhankelijk van de omgeving. Belangrijk is dat de koelkast de warmte van de motor kwijt kan.

•Wanneer veel boodschappen in de koelkast moeten, kan de koelkast tijdelijk een standje hoger gezet worden. Naarmate de koelkast voller staat, kost het meer tijd om alles op de juiste temperatuur te krijgen en te houden.

•Zet geen warme producten in de koelkast. Laat kliekjes en dergelijke eerst buiten de koelkast afkoelen, anders wordt de temperatuur in de koelkast te hoog. Doe om dezelfde reden de koelkast meteen weer dicht nadat er wat uitgehaald is.

•Zet producten na gebruik meteen weer in de koelkast. Schenk bijvoorbeeld melk in een beker, in plaats van het pak tijdens de lunch op tafel te laten staan. Dan hoeft het niet weer helemaal opnieuw af te koelen. Bovendien verkort 1 uur buiten de koelkast de houdbaarheid van de melk al met 1 dag.

•Controleer de temperatuur in de koelkast regelmatig op verschillende plaatsen. Gebruik daarvoor een speciale koelkastthermometer (te koop bij de huishoudwinkel). Bekijk de temperatuur na een nacht, als de koelkast een tijd heeft dichtgezeten.

Stroomstoring

Als de koelkast niet werkt, bijvoorbeeld door een stroomstoring, loopt de temperatuur langzaam maar zeker op. Het hangt af van de tijdsduur van de storing hoe snel de producten bederven. Wanneer bederfelijke waren warmer zijn geworden dan circa 7 °C, is het verstandig ze meteen te gebruiken. Boven een temperatuur van ongeveer 10 °C is het veiligheidshalve beter om alles uit de koelkast weg te gooien, met uitzondering van ongeopende flessen en pakken sap.

In de vriezer

In de vriezer wordt de groei van schadelijke bacteriën geremd of gestopt. Daarom is het belangrijk ervoor te zorgen dat een diepvriesproduct na aankoop snel wordt ingevroren. Deze adviezen gelden voor de vriezer:

•Zorg ervoor dat de temperatuur -18 °C of lager is.

•Koel warme etenswaren eerst af tot kamertemperatuur alvorens ze in te vriezen.

•Doe niet te veel producten in één keer in de vriezer.

•Houd de in te vriezen porties klein.

•Laat bevroren producten in de koelkast ontdooien om de temperatuur van die producten niet te snel op te laten lopen. Hoe hoger de temperatuur, hoe meer bacteriën kunnen ontstaan. Ontdooien in de magnetron kan ook.

Het vriesvak in een huishoudkoelkast is een stuk minder koud dan een aparte diepvries. Daarom is die plek alleen geschikt om diepvriesproducten gedurende enkele dagen te bewaren.

Niet-voorverpakte producten

Op niet-voorverpakte producten staat meestal geen bewaaradvies. Dan kan de verkoper om bewaaradvies worden gevraagd.

Bron: voedingscentrum

Tot kokens

« Terug naar overzicht